Azja Kręci - podkast Pięciu Smaków

Azja kręci, odcinek 25: Na traktorach, na scenie, na polu bitwy: kobiety w kinie Korei Północnej

W Korei Północnej kino od samego początku odgrywało istotną rolę w malowaniu wizji kraju, ciężko i z podniesioną głową pracującego w imię socjalistycznych wartości, ku chwale wielkiego wodza.

W tym filmowym portrecie dumnego narodu wyjątkowe miejsce zajmują kobiety. Traktorzystki, przodownice pracy, policjantki, gimnastyczki – zdolne, szlachetne, uparte w dążeniu do celu, pracujące wręcz ciężej niż ich mężowie czy ojcowie... To oczywiście bohaterki ulepione w głowach propagandzistów, służące utwierdzaniu narodu w przekonaniu o życiu w najlepszym i najrówniejszym systemie świata.

Czy w warunkach totalnej cenzury i podporządkowania każdego aspektu codzienności wizji okrutnych przywódców, da się właściwie stworzyć postaci z krwi i kości i przemycić prawdę o codziennym życiu w Korei Północnej? Jak wizerunek tych kobiet zmieniał się w zależności od sytuacji politycznej i społecznej? Śledząc losy których bohaterek, morze łez wylewali widzowie zaprzyjaźnionych socjalistycznych krajów?

Zapraszamy w fascynującą podróż na północ od 38 równoleżnika - do miast, miasteczek i wsi kraju, którego rzeczywistość wciąż rodzi wiele pytań.

 

Przegląd "Koreanki" na platformie Pięć Smaków w Domu trwa od 8 kwietnia do 19 maja 2021.

 

Filmy odcinka

• A Schoolgirl’s Diary / Han nyeohaksaengeui ilgi, reż. In Hak Jang, Korea Północna 2006
• Dzwoneczek / A Broad Bellflower / Torajikkot, reż. Kyun Soon Jo, Choi Eun Hie, Shin Sang Ok, Korea Północna 1987
• Kwiaciarka / The Flower Girl / Kotpanum chonio, reż. Ik Kyu Choe, Hak Pak, Korea Północna 1972
• Nation and Destiny / Minjok kwa unmyong, reż. Choe Sang Gun, Korea Północna 1992-2001
• On the Green Carpet / Purun chudanueso, reż. Jon Kwang Il, Rim Chang Bom, Korea Północna 2001
• Opowieść o sanitariuszce / The Story of a Nurse / Han ganhowon e dehan jiragi, reż. O Byong Cho, Korea Północna 1971
• Towarzyszka Kim w przestworzach, reż. Kim Gwang Hun, Nicholas Bonner, Anja Daelemans, Korea Północna, Belgia, Wielka Brytania 2012
• Traffic Controller on Crossroads / Nekoli chopyong, reż. Ki Che Phun, Korea Północna
• Urban Girl Comes to Get Married / Dosicheonyeo sijib-wayo, reż. Yun Chong, Korea Północna 1994

 

Azja kręci, odcinek 24: Bohaterki koreańskiego kina

Mimo że Korea Południowa jest nowoczesna i bogata, jej mieszkanki nie mają łatwego życia. Nierówności, uprzedzenia i skierowana wobec nich przemoc, sprawiają, że kraj plasuje się pod tym względem w ogonie pośród krajów wysoko rozwiniętych. W ostatnich latach powiał jednak wiatr społecznych zmian, przynosząc nadzieję na lepsze jutro.

24. odcinek Azja Kręci pogłębia konteksty przeglądu KOREANKI, inaugurującego działalność platformy VOD Pięć Smaków w Domu. Rozmawiamy w nim o portretach kobiet w kinie południowokoreańskim na przestrzeni dekad. Jak zmieniały się po wojnie stereotypy w ich obrazowaniu? Z jakimi wyzwaniami mierzyła się pierwsza reżyserka?

W XXI wieku kino koreańskie stało się fenomenem na światową skalę. Początkowo twórcy tacy jak Lee Chang-dong, Park Chan-wook czy Hong Sang-soo przerabiali traumy mężczyzn, wynikłe z historycznych uwarunkowań. Jak to się więc stało, że w kolejnych filmach skupili się na niezwykłych bohaterkach, zajmując feministyczne wręcz pozycje? Dlaczego Kim Ki-duk odszedł w niesławie? Skąd w ostatnich latach triumf debiutantek i fenomen trafnych, wnikliwych portretów młodych kobiet np. w "Mikrosiedlisku", "Maggie" czy w "Naszym ciele"?

Czy przyszłość kina południowokoreańskiego należy do Koreanek?

      

Przegląd "Koreanki" na platformie Pięć Smaków w Domu trwa od 8 kwietnia do 19 maja 2021. 

 

Filmy odcinka

• A Hot Roof, reż. Lee Min-yong, Korea Południowa 1995
• Art Muzeum by the Zoo, reż. Lee Jeong-hyang, Korea Południowa 1998
• Bad Guy, reż. Kim Ki-duk, Korea Południowa 2001
• Dama z Seulu / Man on High Heels, reż. Jang Jin, Korea Południowa 2014
• I Don't Fire Myself, reż. Lee Tae-gyeom, Korea Południowa 2021
• Itaewon Class, reż. Kim Sung-yoon, Korea Południowa 2020
• Krokodyl / Crocodile, reż. Kim Ki-duk, Korea Południowa 1996
• Lady Daddy, reż. Lee Gwang-Jae, Korea Południowa 2010
• Like a Virgin, reż. Lee Hae-young, Lee Hae-jun, Korea Południowa 2006
• Maggie, reż. Yi Ok-seop, Korea Południowa 2018
• Miętowy Cukierek / Peppermint Candy, reż. Lee Chang-dong, Korea Południowa 1999
• Mikrosiedlisko / Microhabitat, reż. Jeon Go-woon, Korea Południowa 2017
• Minari, reż. Lee Isaac Chung, Korea Południowa 2020
• My Sassy Girl, reż. Kwak Jae-yong, Korea Południowa 2001
• Nasze ciało / Our Body, reż. Han Ka-ram, Korea Południowa 2018
• No Mercy, reż. Lim kyeong-taek, Lim Kyoung-tack, Korea Południowa 2019
• Oki's Movie, reż. Hong Sang-soo, Korea Południowa 2010
• Oldboy, reż. Park Chan-wook, Korea Południowa 2003
• Otwórz mi drzwi / A Girl at My Door, reż. July Jung, Korea Południowa 2014
• Pani Zemsta / Lady Vengeance, reż. Park Chan-wook, Korea Południowa 2005
• Pani Zło / The Villainess, reż. Jung Byung-gil, Korea Południowa 2017
• Parasite, reż. Bong Joon-ho, Korea Południowa 2019
• Sekretne światło / Secret Sunshine, reż. Lee Chang-dong, Korea Południowa 2007
• Słodko-gorzkie życie / Bittersweet Life, reż. Kim Jee-won, Korea Południowa 2005
• Służąca / The Handmaiden, reż. Park Chan-wook, Korea Południowa 2016
• Stoker, reż. Park Chan-wook, Korea Południowa 2013
• Take Care of My Cat, reż. Jeong Jae-eun, Korea Południowa 2001
• The Truth Beneath, reż. Lee Kyoung-mi, Korea Południowa 2016
• The Woman Who Ran, reż. Hong Sang-soo, Korea Południowa 2020
• Twoja i nie tylko twoja, reż. Hong Sang-soo, Korea Południowa 2016
• Wdowa / Widow, reż. Park Nam-ok, Korea Południowa 1955

Azja kręci, odcinek 23: Chloé Zhao i oskarowe nominacje

Po historycznym tryumfie "Parasite" Bonga Joon-ho na zeszłorocznej gali rozdania Oscarów, w tym roku Azja i tematyka związana z kontynentem są znowu mocno widoczne w, ogłoszonych 15 marca, nominacjach. Tym razem jednak nie wszyscy mają powody do zadowolenia...

Na statuetki szansę ma m. in. "Minari", autobiograficzna opowieść Lee Isaaca Chunga o imigranckim doświadczeniu koreańskiej rodziny w Arkansas; hongkońskie "Better Days", brutalny melodramat o miłości zrodzonej ze szkolnej przemocy; ale też "Do Not Split" norweskiego dokumentalisty Andersa Hammera, który z kamerą wszedł w sam środek hongkońskich protestów w 2019 roku.

Największą wygraną wieczoru może zostać Chinka Chloé Zhao, której "Nomadland" wygrał festiwal w Wenecji w 2020 roku i od tego czasu zgarnia dziesiątki nagród. Wydawało się, że międzynarodowy sukces niezwykle zdolnej artystki będzie w Chinach fetowany przez cały naród. W dzień po nominacjach sytuacja obróciła się jednak o 180 stopni, gdy odnalazły się stare wywiady Zhao. Czym reżyserka uraziła swoich rodaków i dlaczego szefowie Disneya dopuścili się cenzury, by szybko wymazać jej słowa?

Azja kręci, odcinek 22: Koreańskie science fiction

Z kosmicznym furgotem na Netflixa wlecieli "Space Sweepers" - ambitna i zabawna space opera, pierwsza w historii koreańskiego kina. Pandemia sprawiła, że od lutego może ją oglądać cały świat - i, jak wynika ze statystyk, ogląda bardzo chętnie.
W podkaście przyglądamy się temu wysokobudżetowemu dziełu, opowiadającemu o przygodach niedobranej załogi statku Victory, grasującej w przestrzeni kosmicznej pod przewodnictwem kapitan Jang, granej przez Kim Tae-ri ("Służąca", "Kawałek ziemi"). Ekipa trudzi się łowieniem śmieci, ale nieoczekiwanie wpakuje się w grubą intrygę, gdy na ich drodze stanie pewna dziewczynka...

Przypominamy też inne koreańskie science fiction, autorstwa m. in. Bong Joon-ho. Zastanawiamy się przy tym, czy nagła eksplozja popularności tego trudnego w realizacji gatunku w Korei, a także w innych krajach Azji, nie wynika z coraz większego międzynarodowego tłoku w kosmosie i narastającego wyścigu o jego kolonizację.

Azja kręci, odcinek 21: Miłość i łzy. Melodramat w kinie azjatyckim

Melodramat to wielki, klasyczny gatunek starszy niż kino, eksploatowany z powodzeniem także przez filmowców z Azji. Emocjonuje, wzrusza i pozwala przeżyć romantyczną przygodę z bezpiecznej pozycji kinowego fotela. Ale czy miłosne historie służą wyłącznie temu, by wycisnąć z nas łzę ostatnią?

21. odcinek podkastu towarzyszy noworoczno-walentynkowemu przeglądowi przygotowanemu przez Festiwal Pięć Smaków. Rozmawiamy w nim o tym, czym jest ten wzgardzany przez dekady gatunek, które elementy odnaleźć można, tak naprawdę, w tkance większości filmów. Jakie funkcje ma melodramat i co można z niego wyczytać o historii i obyczajowości poszczególnych społeczeństw? Czy także w Azji widzowie czekają na obowiązkowy happy end i szczęśliwe połączenie kochanków, którzy zuchwale rzucili wyzwanie losowi?

Przyglądamy się też pięciu filmom, które znalazły się w przeglądzie. Nie są to klasyczne melodramaty, tych powstaje obecnie coraz mniej. Jak więc ewoluował ten gatunek i jak o miłości opowiadają dzisiaj tacy mistrzowie jak Sion Sono czy Johnnie To?

Azja kręci, odcinek 20: Rok 2020 w azjatyckich kinach: sukcesy, dramaty, nadzieja?

Rok 2020 był dla branży filmowej bardzo trudny, wyboisty i nieprzewidywalny. Gdy pandemia koronawirusa zamknęła chińskie kina podczas obchodów Nowego Roku, nikt jeszcze nie przypuszczał, że to dopiero przygrywka dla globalnego dramatu. Wspólne spotkania okazały się najpierw ryzykowne, a potem niemożliwe, widzowie przenieśli się więc przed małe ekrany w swoich domach - branża szybko musiała dostosować się do nowej sytuacji. Politycy szeregu krajów azjatyckich poradzili sobie z pandemią zaskakująco dobrze i widzowie mogli dość szybko wrócić do kin, na co z zazdrością patrzyli kinomaniacy z Europy i Stanów Zjednoczonych. Koniec roku przyniósł więc kolejne trzęsienie roku - Chiny odrobiły straty z początku roku i po raz pierwszy w historii X muzy stały się największym kinowym rynkiem świata. Ale jak właściwie do tego doszło? Jak to możliwe, że w tak trudnym okresie w Japonii pojawił się film, który stał się przebojem wszechczasów?

W 20. odcinku podkastu analizujemy najważniejsze wydarzeniach na kluczowych azjatyckich rynkach minionego, zaskakującego roku. W których krajach kina pozostały otwarte, a które przemysły musiał się zamknąć na cztery spusty? Jakie filmy najchętniej oglądali Chińczycy, a jakie Hongkończycy; a jakie trendy dominowały w Indiach i w Korei Południowej? Czy rok 2020 był w ogóle dobry dla kina azjatyckiego?

Azja kręci, odcinek 19: Kino czułe społecznie. Kto jest pasożytem w kapitalizmie? - debata Pięciu Smaków i "Pisma. Magazynu opinii"

Festiwal Filmowy Pięć Smaków to oprócz filmowej uczty okazja do pogłębionych analiz i dyskusji wokół tematów przewijających się w programie. W trakcie 14. edycji odbyła się debata towarzysząca sekcji "Parasites": nowe koreańskie kino posłużyło nam za punkt wyjścia do rozmowy o tym, w jaki sposób język filmu przepracowuje temat nierówności społecznych i ekonomicznych.

Sekcja "Parasites" została zainspirowana światowym sukcesem filmu "Parasite" Bonga Joon-ho - i pokazuje, że nie tylko ten koreański autor potrafi w błyskotliwy sposób opowiadać o bolączkach dzisiejszego świata. Prezentowane w sekcji filmy to wejrzenie w szereg problemów społecznych, trawiących współczesne koreańskie społeczeństwo. Brak perspektyw zawodowych, bezduszna administracja, seksizm, bezdomność, nielegalni imigranci, nieprzystosowani do życia w kapitalizmie bracia zza linii demarkacyjnej, korupcja... Korea nie dla wszystkich jest krainą miodem i mlekiem płynącą, nie każdy wsiadł do pociągu pędzącego ku bogactwu i wygodzie. 

Równocześnie społeczeństwo koreańskie jest w stanie mobilizować siły i wyraźnie zajmować głos w palących sprawach. Demonstracje, akcje protestacyjne, zmasowana presja na władze prowadzą do realnych przemian społecznych. Kino jest jednym z mediów, w których głos sprzeciwu jest wyrażany szczególnie dobitnie, a twórcy nie wahają się przed poruszaniem wrażliwych kwestii zarówno w ramach autorskiego kina niezależnego, jak i w fabułach mocnych filmów gatunkowych i komercyjnych produkcjach. 

W rozmowie udział wzięli dr Marcin Jacoby, Jędrzej Malko i Jagoda Murczyńska. Spotkanie prowadziła Zuzanna Kowalczyk z "Pisma. Magazynu opinii" – dziennikarka, redaktorka i kulturoznawczyni.

Azja kręci, odcinek 18: Gatunkowe gry azjatyckich mistrzów

18. odcinek podkastu nagraliśmy parę dni przed Azjatyckim Sylwestrem. Rozmawiamy więc o sześciu filmach, które znalazły się w programie wydarzenia. To, co je łączy to to, że są dziełami, które można nazwać posługując się gatunkowymi etykietami, ale dość unikalnymi. Np. "Tampopo" Juzo Itamiego to ramen western, "Rzut na matę" Johnniego To - gangsterski film judo, a "Love & Peace" Siona Sono określić można (między innymi) musicalowym kaijū eiga.

Jak takie ekstrawaganckie połączenia są w ogóle możliwe? Twórcy azjatyccy od dekad realizują filmy w lokalnych gatunkach, łącząc je przy tym w niezwykle kreatywny sposób ze schematami kina zachodniego. Robią to, nie zważając na pozorne kulturowe ograniczenia, pożyczając, czasami wręcz kradnąc od swoich kolegów z innych kontynetów, remiksując ich dzieła. Jakie hybrydy przy tym powstają? Jakie skutki mają takie działania, jeżeli spojrzymy szerzej na ewolucję kina?

Azja kręci, odcinek 17: Złe matki w kinie Azji

Odcinek z cyklu towarzyszącego 14. Azjatyckiemu Festiwalowi Filmowemu Pięć Smaków to okazja do spotkania się z postaciami matek w różnych filmowych kulturach Azji. Tytułowe "Złe matki" to rzeczy jasna ironiczne hasło, odnoszące się do obecnego w wielu azjatyckich kulturach stereotypu matki - kobiety poświęcającej dla dzieci wszystko, znajdującej w macierzyństwie jedyny życiowy cel, całkowicie podporządkowującej się dbaniu o dom, pożywienie i edukację potomstwa. 

Z Adrianą Prodeus, krytyczką filmową i autorką tekstów publikowanych m.in. w "Kinie", "Dwutygodniku" czy magazynie "Vogue" rozmawiamy o bohaterkach festiwalowych filmów, które w różny sposób odnajdują się w rolach matek. Mówimy o matkach, które w emocjonalnej diadzie z dziećmi szukają sposobów na zbudowanie odrębnej, niezależnej przestrzeni dla siebie, o matkach, którym kultura podsuwa najdziwniejsze metody komunikowania się ze zbuntowanymi nastolatkami, o matkach, które szukają własnych sposobów na tę rolę i budowanie wokół niej swojej tożsamości. 

Azja kręci, odcinek 16: Indyjski hiphop

W cyklu towarzyszącym 14. edycji Azjatyckiego Festiwalu Filmowego Pięć Smaków przyglądamy się kulturowym i społecznym kontekstom prezentowanych w programie filmów. Specjalny odcinek "Azja kręci" poświęcony jest filmowi "Wersy ulicy" (reż. Zoya Akhtar, Indie 2019, prezentowanemu w sekcji Asian Cinerama. Film staje pretekstem do rozmowy o indyjskiej scenie hip-hopowej.  Anna Mamińska, twórczyni festiwalu Radio Azja spotkała się z Filipem Kalinowskim, dziennikarzem muzycznym, by podyskutować o indyjskich wątkach proto-rapowych, inspiracjach amerykańskim rapem, bohaterach sceny undergroundowej oraz najważniejszych postaciach nurtu komercyjnego. W podkaście pojawia się wiele fragmentów muzycznych, w tym utwory Neazy'ego i Divine'a, których biografie stanowią wątek przewodni filmu "Wersy Ulicy".